Тўнє моткоч чапле ке‰еж кече шога. Шудым ышташ ял калыклан Юмо кукшо сай игечым пєлеклен. Кўдырчан йўр коклан унала толын кая гынат, кече шудым эрлашыжымак коштен пышта.
Ялыште йўк-йўан шагал. Тиде жаплан шо‰гые‰ ден тыгыде йоча, сурткайык, пырыс да шо‰го пий-влак гына киен кодыт. Чыве-влак, ошман лакым муын, єрканен шуйнен возын, пуракыште поча‰ыт. Коклан выньык ден перыме гай шулдырышт дене лышт-лышт солалтен колтат. Пийже, ўмылан верышт гыч пыкше, йылмым луктын сакален, мокмыран гай, коклан вўд ате деке миен толытат, адакат ўмылан верыш шу‰галтыт. Шокшак, ойлыман огыл.
Каври вате Вериат шке вич ияш Володя уныкаж дене мє‰гыштє тошкештеш. Вери кува уныкажын лўмжым сайынжак каласен огеш керт. Садлан тудым «Волоя» манеш. Ондакракше, изи уныкажым йомдарат, уремыш лектын шогалын: «Волоя-я, Волоя-я», – манын кычкырен шога ыле. Ик пошкудыжо веле огыл єрын йодын: «Кєм тынар волтынет?» Вери кувалан о‰айын чучын, пеш воштылын. Вара чылан тунемыныт.
Уныка ошма ораште кугу суас калошым «ж-ж-ж, ж-ж-ж» манын шўкен модеш. Кова сомылка дене толаша.
– Айда, Волоя, кечывалым ышташ пурена, – кечеш левыше вўдеш кидшым шўялтышыла ойла Вери. – Паре‰гым кочкына: тый – шєр дене, мый – єран дене.
Кўмыж-совлам шўялтымек, кован каналтымыже шуын колтыш.
– Волоя, мый изиш нералтем, тый тораш ит кай, – манын, диваныш йєрлын кайыш да тыманмеш мален колтыш.
Изи Володялан мом ышташ кодо: лач шыпак ше‰аш гына. Комод яшлыкым почо. Туштыжо аважын шкем тєрлымє кырча-мырчажым вереште: помаде, пудро, эше ала-могай тўрлє тўсан карандаш-шамыч. Аваже чиялтен огеш кошт гынат, изи рвезе молан кўлмыштым пала: телевизырыште ужын.
Тиде жапыште Володян ушышкыжо моткоч чапле шонымаш толын пурыш: йєратыме ковам эн моторым ышташ.
Пудро мамыкым налын, малышын шўргыжым ошемдыш, шўргым, тўрвым чевертыш, шинча комдышым, са‰гасе шинчапунжым шем карандаш дене йыген шындыш. Всё, паша лие. Ик жап чылт киносо гай койшо коважым тўслен ончен шогыш. Садыже шижаш огыл, нер йўкын веле коргыкташ тў‰але. Изи рвезе аважын арвержым мє‰геш поген оптышат, вес койкышко возын, коважым йєратен онченак, мален колтыш.
Вери кува помыжалте. Туртын возын малыше уныкажым леведе. Кумыл нєлтшє. Уремыште мо ышталтмым, окнам почын, ончаш тў‰але.
Ял уремым шергылтарен, кечываллан толшо-шамыч олыкыш каят. Воштылыт, кутырат, кудыжо кочкын темын огылат, кияр ден киндым шорт-шорт пурлыт. Сурт деке лишеммек, окнаште кийыше Верим ужын, рўж воштыл колтат. «Ала-мом пеш о‰айым ойлат, докан», – манан шоналтен, садыжат шыргыжале.
– Каври вате е‰гай, мо пеш йытыра улат? – воштыл-воштыл, рвезе ўдырамаш йўк йодо. Молышт адакат воштылыт.
– Кай, Йыван вате, ынде шо‰го куван йытыраже, можо. Те, рвезе калык, мотор улыда. Мый ынде соптыргенам, – вожылалын, Вери кайыше-влак почеш ойлен кодеш. Нуныжо, лўшкен, воштыл, ше‰гек ончен, коремыш волен йомыч.
«Волоя помыжалтмеш умбак каяш ок лий: адак йоча лўдешат. Вўдлан лектын пурышаш», – семынже шонен, шо‰го ўдырамаш таве деке лекте.
Теве трактыр ала-кєлан до того чот кугу воз шудым конда. Шудо ўмбалныже пошкудо-шамыч шинчат. Нуныжат, Верим ужын, воштылаш тў‰альыч. Ала-мом кычкырат, кугы-варняштым «во» маншыла ончыктылыт, адакат воштылыт. Мом кычкырымыштым колаш трактыр йўк мешая. Верижат нунылан кугыварняжым «во» манын ончыкта, тидыже «теат молодец улыда, теве могай чапле возым кондеда» манме лиеш.
– Илышыжат чылт вашталтын вет. Калыкшын кумылжат поро, чурийжат весела. Тыгай илыш толын шуэш манын, ожно шоненна мо? – таве воктен шогылтшыжла шонкала Вери.
Теве председательын легковушкыжо кудал толеш. Шофёр олмешыже председатель шкежак. Вери ден тєр лиймеке, колхоз оза вуйым савалтыш да… шыргыжале. Машинам вўдышыжлак, шыргыжынак, иктаж кум гана Вери могырыш савырнен ончале.
– Пагала, очыни. Ужат, кунар гана савырнен ончале. Ала эше ўдырамаш семынжат «ничего» улам, – шке шонымашыж деч шке вожыл кайыш Каври вате. Шовычшым тєрлышат, чылт оръе‰ла, о‰ым кагыртен, ше‰гел вержым модыктен, вўдан ведыражым нумал ошкыльо. Содор гына ведыражым шынден, воштончыш деке вашкыш. «Ала чынжымак эше «ничего» улам», – манын, сынжым ончалнеже.
Воштончыш гыч кугече муно гай чуриян ўдырамаш Верийым сайынак лўдыктыш. «Ой, Юмо серлаге», – манын, ик жап Каври вате шўлалташ тоштде, умшам карен, шкенжым ончен шогыш. Вара шинчаончылныжо шудо удыраш кайыше-шамычет, шудо ўмбал пошкудо-влакет, председательын пачаш-пачаш савырнен ончалмыже сўретлалте. Шўмжым азыр ден ишыме гай чучо. «Намысше, намысше… Ынде калык коклаш лекташ шонышашат уке», – манын, диваныш волен шинче да йўкын шортын колтыш. Шортмо йўкешыже изи Володя помыжалте.
– Бавай, мо лийынат? Молан шортат? – лыжган гына коважым шўйжє гыч єндалын, икшыве йодо.
– Волоя, мыйжым тый тыге йыген пытаренат мо? – шинчавўд йєре ойлаш тєча Каври вате.
– Бавай, тый тугакшат тўняште эн йытыра бавай улат, мый эше йытыраракым ыштынем ыле. Тый тольыко ит шорт. Тылат чиялтыме ок келше гын, мыйже вес гана тыге ом ыште вет. Мыйже куанет шонышым.
Тыге, моткоч чыным каласен, бавайжым ныжылгын шупшале да чот гына єндале.
Март, 2006 ий.